Programma

09:00	Registratie en ontvangst
09:45	Opening door de dagvoorzitter Karel van Duijvenbooden, Projectleader follow up care for detainees, Ministerie van Justitie
10:00	Wat is interculturele communicatie en waarom is interculturele communicatie noodzakelijk? Radi Suudi Msc en Leila Jaffar. Zij zijn directeuren/eigenaars van Jaffar Consultancy, een trainingsbureau dat gespecialiseerd is in interculturele communicatie en op dat gebied al meer dan dertig jaar trainingen en workshops verzorgt. Suudi en Jaffar zijn de auteurs van het , bij SWP uitgegeven handboek “Iedere taal is een wereld, interculturele communicatie voor professionals” (SWP, maart 2023). Zie ook www.jaffar.nl. Toelichting De bijdrage van Suudi en Jaffar zal de lijn van hun recente boek volgen. Eerst een afbakening en definitie van de belangrijkste begrippen van interculturele communicatie. Vervolgens gaan Suudi en Jaffar in op de belangrijkste verschillen tussen culturen wereldwijd. Dit zijn de culturele dimensies. Daarna gaan zij in op de vraag hoe enkele van de belangrijkste dimensies op concrete wijze de communicatie van mensen beïnvloeden. En hoe professionals in hun gespreksvoering daar mee geconfronteerd worden. Zij geven vervolgens enkele strategieën aan die professionals in vaak voorkomende situaties in de gespreksvoering kunnen inzetten. In het laatste deel van hun bijdrage gaan Suudi en Jaffar in op enkele voorbeelden uit de praktijk, die zij in hun eigen werk hebben meegemaakt. En is er gelegenheid voor het stellen van vragen.
10:30	Interculturele aspecten bij de aanpak van geweld in afhankelijkheidsrelaties Prof. dr. Janine Janssen, hoofd onderzoek van het Landelijk Expertise Centrum Eer Gerelateerd Geweld van de Nationale Politie, lector Veiligheid in Afhankelijkheidsrelaties aan Avans Hogeschool en de Politieacademie en bijzonder hoogleraar Rechtsantropologie aan de Open Universiteit Toelichting Over de hele wereld leven mensen in gezins- en familieverband. Dat is universeel, maar er zijn wel culturele verschillen te vinden in de manier waarop naar gezin en familie wordt gekeken: wanneer ben je bijvoorbeeld volwassen in de ogen van je familie? Wat wordt van mannen en vrouwen in familieverband verwacht en geaccepteerd wat betreft gedrag? Die vragen kunnen in verschillende culturele contexten anders worden beantwoord. In haar presentatie zal Janine Janssen enkele voorbeelden geven. Daarnaast zal ze ook aandacht aan de vraag besteden waarom het voor professionals betrokken bij de aanpak van dit geweld belangrijk is om enige kennis van culturele achtergronden te hebben.
11:00	Koffie- en theepauze
11:30	Cultuursensitief werken. Recht doen aan de diversiteit van cliënten en patiënten in de (forensische) zorg Prof. dr. Mario H. Braakman, psychiater en cultureel antropoloog. Hoogleraar (transculturele) forensische psychiatrie, vakgroep strafrecht, Tilburg Law School, Tilburg University en psychiater FPC de Rooyse Wissel. Toelichting Het aantal patiënten met een migratieachtergrond in de forensische psychiatrie is naar schatting rond de 40%. Maar is de forensische psychiatrie toegerust om deze doelgroep adequaat te bedienen. In deze lezing zal duidelijk worden dat wij binnen de forensische zorg tekortschieten en ook dat we dit niet moeten willen accepteren. Zeker niet als we de kwaliteit van zorg serieus willen nemen. De belangrijkste probleemgebieden passeren de revue in deze lezing (rapportages, diagnostiek, behandeling en risicotaxatie) en steeds worden ook oplossingen aangereikt die helemaal niet zo ingewikkeld zijn. Het wordt hoog tijd dat we cultuursensitieve zorg gaan leveren waardoor het lijden van onze patienten wordt verkort, de opnameduur in tbs-klinieken verlaagd wordt, kosten worden bespaard en de forensische psychiatrie up-to-date wordt als het gaat om behandeling van onze patiënten met een migratieachtergrond.
12:00	Interculturele communicatie: een vergeten competentie? Dr. Jaap van Vliet, adviseur forensische zorg bij Sofia Zorg te Soest, lid van de Kenniskring Veiligheid in Afhankelijkheidsrelaties van Avans Hogeschool en lid van de redactie van het tijdschrift voor de strafrechtspleging Proces Toelichting Deze bijdrage zal een kleine zoektocht zijn. Jaap van Vliet gaat in op de vraag waarom er naar zijn mening binnen de forensische zorg en reclassering te weinig aandacht is besteed aan cultuurverschillen en de gevolgen die dit heeft gehad. En waarom hij vindt dat gelijke behandeling in een aantal gevallen leidt tot ongelijke uitkomsten.
12:20	Lunchpauze
13:40	Etniciteit, cultuur en forensische risicotaxatie Mr. dr. Laura van Oploo, Universitair docent Straf(proces)recht, Tilburg University Toelichting Bij de oplegging en de tenuitvoerlegging van vrijheidsbeperkende en vrijheidsbenemende strafrechtelijke sancties wordt in toenemende mate gebruik gemaakt van (forensische) risicotaxatie-instrumenten. Risico-inschattingen kunnen het verloop en de duur van een individueel straftraject in belangrijke mate beïnvloeden, maar kennen tegelijkertijd aanzienlijke foutmarges. Het is daarom van belang om voorzichtig te zijn bij het interpreteren en het presenteren van individuele resultaten. Dat geldt in het bijzonder wanneer een risicotaxatie wordt uitgevoerd bij een verdachte of veroordeelde met een migratieachtergrond. Er bestaan namelijk aanwijzingen dat risicotaxatie-instrumenten bij deze groepen verdachten en veroordeelden (nog) minder goed voorspellen. Tijdens deze presentatie wordt besproken waarom risicotaxatie-instrumenten bij sommige groepen minder goed zouden voorspellen. Ook wordt gereflecteerd op de mogelijke betekenis daarvan voor beslissingen die zien op de oplegging, het verloop en de duur van strafrechtelijk interventies.
14:10	Wat is cultuursensitief werken in de forensische zorg? Piet de Jong, adviseur repatriëring, Centrum voor Transculturele Psychiatrie, Veldzicht Drs. Soumia El-Fakir, Klinisch psycholoog/psychotherapeut/hoofdbehandelaar, Centrum voor Transculturele Psychiatrie, Veldzicht Toelichting Net als de rest van Nederland, wordt ook de patiëntenpopulatie in de forensische psychiatrie steeds diverser. Hoewel mensen met een migratieachtergrond in het algemeen een hoger risico hebben op bepaalde psychiatrische aandoeningen en hiermee oververtegenwoordigd zijn in de (forensische) psychiatrie, is het onmogelijk en onwenselijk deze hele groep over één kam te scheren. Een 53-jarige Surinaamse migrant heeft een andere culturele beleving van diens ziekte en maatregel dan een 19-jarige Nederlander met Marokkaanse ouders. Dit vraagt om een cultuursensitieve houding van elke forensische professional, maar dit is makkelijker gezegd dan gedaan. In deze sessie nemen wij de zaal mee in de nut en noodzaak van het cultuursensitief werken in de forensische psychiatrie en laten we aan de hand van een heel praktisch voorbeeld zien hoe we dit vormgeven in de praktijk. Tbs-ongewenste vreemdelingen keren niet terug naar de Nederlandse maatschappij, maar naar het land van herkomst. De adviseur repatriëring illustreert hoe in deze lastige opdracht de culturele context van elke patiënt betrokken wordt.
14:40	Koffie- en theepauze
15:10	(Hoe) beïnvloeden godsbeelden van moslimcliënten hun psychiatrische stoornissen? Drs. Ramzi Oulad Lmaroudia, Geestelijk verzorger (islamitisch) in de GGzE\| PhD-Kandidaat bij de VU Toelichting In zijn bijdrage biedt drs. R. Oulad Lmaroudia inzichten voor geestelijke gezondheidsprofessionals om cultuursensitieve zorg te verlenen aan moslimcliënten met psychiatrische stoornissen. Het doel is om de bewustwording te vergroten en effectieve behandelstrategieën te bevorderen die rekening houden met de complexe interactie tussen religie, cultuur en geestelijke gezondheid.
15:40	Criminaliteit en diagnostiek van justitiabelen op de Cariben Prof. dr. Frans Koenraadt, psycholoog en criminoloog, hoogleraar forensische psychiatrie, psychologie en criminologie aan de universiteiten van Curaçao en Aruba; emeritus hoogleraar aan de Universiteit Utrecht; geregistreerd forensisch gedragskundige NRGD Toelichting Eilanden hebben een magische aantrekkingskracht en dat geldt zeker voor Caribische eilanden. De eilanden worden wel vergeleken met paradijzen, maar hoe mooi het leven op een tropisch eiland ook lijkt, de Cariben zijn bepaald niet alleen ‘een paradijs overzee’. Mede op basis van eigen onderzoek, research en ervaring worden de aantrekkelijkheid en de noodzaak van het spel van het begaan van criminaliteit in Caribisch Nederland toegelicht. Vanuit de invalshoek van het forensisch gedragskundig werk worden berechting, behandeling en detentie van psychisch gestoorde gedetineerden in Caribisch Nederland besproken en met casuïstiek en beeldmateriaal geïllustreerd. Een centraal probleem vormt daarin de kleinschaligheid. Stof te over om de diversiteit van knellende problemen van het Caribisch deel van ons Koninkrijk de revue te laten passeren.
16:10	Straatcultuursensitief werken in het forensisch domein Jeffrey Jhanjan MSW, heeft gewerkt als reclasseringswerker, werkondersteuner en momenteel als beleidsadviseur bij GGZ reclassering Fivoor Toelichting Jeffrey Jhanjan zal in zijn lezing uitgebreid stilstaan bij de hedendaagse straatcultuur en de concepten ‘straatcultuursensitief werken’ en ‘hybride werken met een nieuwe dimensie’. Deze concepten staan eveneens beschreven in het hoofdstuk ‘Straatcultuursensitief werken in het digitale tijdperk’ (Van den Broek & Jhanjan 2024) in het vernieuwde boek Werken in gedwongen kader SWP (Bosker & Menger, 2024). Hij werkt sinds 2013 bij GGZ Reclassering Fivoor in Den Haag. In 2021 volgde Jeffrey de master forensisch sociale professional aan de Hogeschool Utrecht. Hij ontving in 2022 voor zijn masterscriptie ‘De reclassering weet dat ik een f*cking gangster ben, een onderzoek naar (online) straatcultuur, delinquent gedrag en hybride werken in reclasseringstrajecten’ de Anneke Menger scriptieprijs. Thans is Jeffrey student binnen het Dual PhD Centre van Universiteit Leiden. Hij werkt daar aan een onderzoeksvoorstel dat ingaat op hoe reclassenten zich verhouden tot een hybride straatcultuur.
16:40	Afsluiting en borrel